web analytics

Polsat TV – cd

Brief English summary: Four widely-accepted models are used to estimate the “true” number of infections from COVID-19. The cumulative number for Poland in February 2021 is 26% (ICL) and 14% (IHME); for comparison, the UK has 37% and 16%.


Po napisaniu poprzedniego blogu, poszukałem wyników modeli dla Polski, które umożliwiają ocenę “przwdziwej” ilości zachorowań. Szczegóły są na stronie internetowej:

    https://ourworldindata.org/covid-models

ICL to Imperial College London (UK)
IHME to The Institute for Health Metrics and Evaluation, University of Washington (USA)
YYG to Youyang Gu, matematyk i informatyk z USA
LSHTM to The London School of Hygiene & Tropical Medicine (UK)

Używając wyników z tych powszechnie zaakceptowanych modeli, można wyliczyć, że do tej pory 26% (ICL) lub 14% (IHME) populacji przeszło przez chorobę w okresie do lutego 2021. Wyniki podane przez YYG i LSHTM nie sięgają do 2021, ale w sierpniu (0.7%) i pazdzierniku (3.8%) były zbliżone do ICL i IHME.

Nawet przyjmując pesymistyczne wyniki z modelu Imperial College London, mamy w Polsce 26% osób potencjalnie odpornych.

Polsat TV

This is another text in Polish, dealing with issues arising from my TV interview yesterday. A brief summary: Firstly, Poland (and most other countries in the world) are not close to 60-70% herd immunity levels. Secondly, trying to reach these levels by letting the disease run rampant in the young population while trying to protect the vulnerable is a recipe for disaster.


Miałem wczoraj (4. lutego) zaszczyt uczestniczyć w programie telewizji Polsat i rozmawiać o strategiach zwalczania epidemii koronawirusa. W trakcie programu, Pan Krzysztof Szczawiński podał kilka fundamentalnie nieścisłych i mylących informacji, których nie byłem w stanie skorygować w czasie audycji.

Po pierwsze, nieprawdziwe jest stwierdzenie, że Polska jest bliska “odporności stadnej”. Po drugie, żaden z krajów przytoczonych przez Pana Szczawińskiego nie wprowadził w pełni strategii sugerowanej przez niego, a tam gdzie próbowano doprowadzić do “odporności stadnej” spowodowało to dramatyczny wzrost zgonów, szczególnie wśród osób starszych.

Nadal uważam, że całkowite uwolnienie obostrzeń doprowadziłoby w Polsce do katastroficznego załamania się służby zdrowia, masowych zgonów, również wśród ludzi młodych i aktualnie zdrowych, i długotrwałych problemów “długiego COVID-u“, nie wspominając o szczepach odpornych. Dlatego uważam powyższe stwierdzenia za nieodpowiedzialne i mylące.


Wchodząc w szczegóły, Pan Szczawiński stwierdził, że według opinii wielu ekspertów, liczba osób które w Polsce przeszły przez chorobę wirusa – i nabrały odporności – wynosi obecnie 15 milionów czyli prawie 50% 40% populacji. Niestety nie udało mi się odnaleźć żadnego odnośnika potwierdzającego to stwierdzenie – tym bardziej nie udało mi się odnaleźć opinii wielu ekspertów. Co więcej, jak poniższe argumenty pokazują, że liczba ta jest prawdopodobnie nie większa niż 5-6 milionów czyli 15-20% a na pewno nie większa niż 12 milionów (32%). Tak więc, ciągle bardzo daleko nam do “odporności stadnej” a spadek ilości zachorowań w styczniu 2021 jest konsekwencją ograniczeń wprowadzonych w grudniu 2020.

Informację o ilości osób zarażonych uzyskuje się przede wszystkim przez szeroko stosowane i systematyczne badania przesiewowe wykrywające obecność przeciwciał. Jedyne opublikowane naukowe wyniki takich badań w Polsce pochodzą z sierpnia 2020 i wskazują na obecność przeciwciał u 1-2% badanych osób. W tym samym czasie, podobne badania w Anglii wskazywały około 4%, przy czym Anglia przechodziła o wiele większą “pierwszą falę” niż Polska, tak więc ta różnica jest zrozumiała. W obecnej chwili w Anglii ten procent wynosi 15.3%. Ponieważ i “druga fala” w Anglii była proporcjonalnie podobna lub nawet większa niż w Polsce, nie wydaje się prawdopodobne ażeby nastąpił tu skok aż do 50%. Zakładając, że 15% przeszło chorobę, otrzymujemy 5-6 milionów zakażeń.

Licząc jeszcze inaczej: Do chwili obecnej w Polsce zmarło 38,344 osób, których zgon został połączony z COVID-em. Przyjmując 1.15% Infection Fatality Ratio (jak w większości krajów zachodnich) otrzymujemy 3.8 miliony zakażeń (10%).

Albo jeszcze inaczej: Liczba zarejestrowanych przypadków osób zakażonych wynosi aktualnie 1,539,564. Ogólnie przyjmuje się, że na każdy zarejestrowany przypadek przypada 3-7 niezarejestrowanych – czyli wszystkich przypadków powinno być między 6 a 12 milionami. Nawet przyjmując górną granicę (nierealną) otrzymujemy maximum 32% populacji, wciąż daleko od “odporności stadnej”.

W tej chwili w świecie najwyższy procent ludzi z przeciwciałami znajduje się w niektórych miastach Brazylii (50-70%) i Indiach (50%), tam gdzie choroba się rozwijała. Byłoby bardzo dziwne, gdyby się okazało, że cała Polska jest w tej samej kategorii.


Pan Szczawiński ponadto zakwestionował moje stwierdzenie, że żaden rząd na świecie nie poszedł drogą przez niego sugerowaną. Jako przykład podał bardzo różne kraje, z których tylko Brazylia i Szwecja mogą w jakimś stopniu być adekwatne. Szwecja akurat nie jest najlepszym przykładem, ponieważ polityka “lekkiego lockdownu” doprowadziła do katastrofalnego wzrostu liczby zgonów, szczególnie wśród osób starszych. Polecam lekturę artykułu opisującego szwecką politykę odnośnie przypadków w domach opieki. Mam nadzieję, że w kraju Jana Pawła II nie miałaby tak wyglądać polityka chronienia osób starszych i zagrożonych.

Przykład Szwecji i Anglii pokazuje, że praktycznie niemożliwa jest ochrona osób starszych lub zagrożonych. Jak wspomniałem w wywiadzie, 15% osób w Polsce ma ponad 60 lat, a więc potencjalnie jest zagrożonych. 3 mln osób ma cukrzycę a 61% osób w Polsce ma problemy z nadwagą. 4 mln osób ma astmę, ale jedynie 2 mln ma świadomość, że ma problem. Co się stanie z tymi 2 mln osób, które myślą, że nie mają problemu, zostanie pominiętych w planach, ale może bardzo poważnie zachorować?

Nie jestem pewien jakim przykładem miałyby być w tym kontekście Australia, Nowa Zelandia, czy Tajwan, ktore Pan Szczawiński również użył w wywiadzie. Kraje te skutecznie wprowadziły elementy zwalczania wirusa, o których ja mówiłem – całkowicie przeciwnie do strategii proponowanej przez Pana Szczawińskiego.


Errata: 15 milionów to 40% a nie 50% jak było oryginalnie.

Komentarz na temat COVID-u

This text is in Polish, as it is mostly in response to a correspondence related to my interview at Polsat on 9th January 2021. I will write an English version at some point, but in the meantime, Google Translate might do a decent job.


Po programie Polsat-u w sobotę 9. stycznia otrzymałem sporo listów, w których oskarżono mnie o pesymizm w kontekście pandemii. Poniżej załączam kilka przemyśleń w odpowiedzi na te komentarze.

Myślę, że w sumie jestem optymistą. Mam pełną nadzieję, że w końcu doprowadzimy do (przynajmniej lokalnej) eliminacji wirusa, ale potrwa to dłużej niż nam się wydaje.

Czy możliwe było tego wszystkiego uniknąć? Na pewno można było uniknąć tego pierwszego “superspreading event”, gdyby Chiny – i cały świat – zadziałały szybciej i bardziej zdecydowanie w listopadzie-grudniu 2019. Potem był krótki okres, kiedy można było wprowadzić lockdown we wszystkich krajach gdzie wirus dotarł, blokadę granic i przestrzeni powietrznej.

Co więcej uważam, że nawet później eliminacja była możliwa w wielu krajach takich jak UK czy USA. Patrząc na to jak ludzie się jednak stosowali do ograniczeń (przynajmniej w UK), to wierzę, że byłoby to jak najbardziej realistyczne.  Tyle, że większość krajów na to nie poszła, a niektóre jak Szwecja (i UK na początku) całkiem jasno poszły inną drogą – na przeczekanie. A niektóre rządy (jak w Polsce czy w USA) postanowiły wykorzystać epidemię do swoich celów – kosztem zdrowia i życia ludzi.

Druga/trzecia fala, to już trochę inna historia. Przynajmniej w niektórych krajach pewnie można było tego uniknąć, jeśli pierwszy lockdown byłby dłuższy i nie było zachęcania w lecie do podróży i do konsumpcji. Co pewnie rownież pozwoliłoby uniknąć mutacji.

Natomiast aktualny lockdown nie jest już tak skuteczny. Problemem jednak nie jest zła wola ludzi, ale brak ekonomicznego wsparcia dla tych, którzy nie mogą pracować – po prostu w marcu-kwietniu ludzie jakoś dali sobie radę, ale nie da się tego utrzymać przez rok. W efekcie, ludzie w pierwszym lockdownie bali się choroby bardziej niż skutków ekonomicznych, a teraz jest odwrotnie.

Paradoksalnie szczepionka jeszcze bardziej obniży ten próg, bo społeczeństwo będzie miało fałszywe poczucie bezpieczeństwa – tak więc, jeśli nie zaszczepimy szybko, to “okno eliminacji” się zamknie (jeśli jeszcze jest otwarte).

A na teraz, po prostu szczerze nie chcę obiecywać “gruszek na wierzbie”. Wolałbym, żeby politycy poszli w ślady Churchilla w 1940 i powiedzieli:

Nie mam nic do ofiarowania prócz krwi, znoju, łez i potu

Churchill, https://pl.wikiquote.org/wiki/Winston_Churchill

niż składali ciągle nierealne obietnice, że epidemia już się kończy i za chwilę wszystko “wróci do normy”. Takich obietnic słyszeliśmy mnóstwo przez ostatni rok.

Długoterminowo mam nadzieję, że pandemia sprowokuje nas do przemyślenia wielu rzeczy:

  • Na przykład, że choroba może dopaść każdego z nas w każdej chwili. 
  • Że choroba bardziej atakuje ludzi, którzy mają dodatkowe problemy zdrowotne i warto inwestować w ogólną poprawę zdrowia. 
  • Że muszę być odpowiedzialny za moje czyny, jako że moje robienie czegoś, albo nie robienie czegoś, może mieć poważne konsekwencje dla moich bliskich i dla całego społeczeństwa. 
  • Że należy wspierać gospodarczo tych najsłabszych, bo w nich najbardziej uderza choroba, która jest też zagrożeniem dla nas. 
  • Że należy szanować i chronić tych najstarszych, szczegolnie tych w domach opieki, często pozostawionych samym sobie.
  • Że warto więcej czasu spędzić z rodziną, wyjść na pole (dwór), wybierać – jeśli to możliwe – pracę w domu. 
  • Że tak wiele zależy od ludzi, których praca jest tak niedoceniana – pielęgniarek, sprzątaczek, pracowników wywozu śmieci, kierowców.
  • Że należy inwestować w służbę zdrowia – i w naukowców.
  • Że nasza wolność i dostępność świata mają uboczne koszty, z których nie zdajemy sobie sprawy.
  • Że zmiany klimatu, czy wycinka drzew, czy bieda gdzieś w dalekich krajach, mają konsekwencje dla nas (choroby odzwierzęce).